Nauka i Kultura

Zanimljivosti iz istorije islama

Kako su muslimanski izumitelji promijenili svijet.

Priča ide da je Arap po imenu Halid čuvao svoje koze u regiji Kafa u južnoj Etiopiji, kada je primjetio da su njegove životinje postale živahnije nakon jedenja određene biljke.Onje skuhao tu biljku i tako napravio prvu kafu. Kafa je kasnije izvezena u Jemen. Krajem 15. vijeka kafa je stigla u Meku i Tursku odakle je našla svoj put u Veneciju 1645.

U Englesku ju je donio 1650. turčin po imenu Paskua Rose koji je otvorio prvu kahvanu u ulici Lombard u gradu London. Arapska “kahva” je postalo turska “kahve”, zatim talijanska “caffe” i engleska “coffee”.

SAPUN I ŠAMPON

Pranje i kupanje su vjerske dužnosti muslimana, što je vjerovatno razlog zašto su usavršili recept za sapun koji i dan danas koristimo. Drevni Egipćani su imalu neku vrstu sapuna, kao i Rimljani koji su ga koristili više kao pomadu.

Međutim, arapi su ti koji su kombinirali ulja biljaka sa natrijev hidroksidom i aromama kao što je ulje timijana. Jedna od najupečatljivijih karakteristika krstaša, za arapske nosnice, je bila da se nisu kupali.

Šampon je došao u Englesku preko muslimana Sake Dean Mahomeda koji otvorio Mahomedove indijske parne kupke uz more 1759. godine i bio je imenovan kao “šamponski hirurg” od strane kralja Džordža IV i Wilijama IV.

DESTILACIJA I PARFEMI

Destilacija kao metoda odvajanje tekućine kroz razlike u njihovim tačkama ključanja, je izumljena oko 800-te od strane najistaktnutijeg islamskog naučnika, Džabira ibn Hajana, koji je transformirao alhemiju u hemiju, izmišljajući mnoge od osnovnih procesa i pomagala koje se još koriste danas kao što su rastapanje, kristalizacija, destilacija, pročišćavanje, oksidacija, ispravanje i filtracija.

Pored otkrivanja sumporne i azotne kiseline, on je izmislio Alembik, alhemijski uređaj, dajući svijetu ružinu vodicu i druge parfeme. Ibn Hajan je istakao sistematičnu eksperminetaciju i on je osnivač moderne hemije.

PROŠIVANJE

Prošivanje je metoda šivenja ili povezivanja dva sloja tkanine sa slojem izolacionog materijala između. Nije baš sasvim jasno da li je ova metoda izumljena u muslimanskom svijetu ili je uvezena tamo iz Indije i Kine. Međutim, zasigurno je došla na zapad preko krstaša. Oni su vidjeli da je koriste muslimanski ratnici, koji su nosili slamom ispunjenom prošivene platnene majce umjesto oklopa.

HIRURŠKI INSTRUMENTI, KAPSULE, ANESTETICI I OPERACIJA KATARAKTE OKA

Mnogi moderni hirurški instrumenti su tačno istog dizajna kao oni koji su osmišljeni u 10. vijeku od strane muslimanskog hirurga zvanog Al-Zahravi. Njegovi skalperi, pile za kosti, hvataljke, fine makaze za operaciju oka i mnogi od 200 instrumenata koje je osmislio su prepoznatljivi modernom hirurgu.

On je taj koji je otkrio da se ketgut koji se koristi za unutarnje šavove prirodno rastvara i da se također može koristiti za spravljanje medicinskih kapsula.

U 13. vijeku, drugi muslimanski ljekar po imenu Ibn Nafis je opisao cirkulaciju krvi, 300 godina prije nego što ju je otkrio Wiliam Harvey. Muslimanski doktori su također izumili anestetike i razvili šuplje igle za isisavanje katarakte iz oka u tehnici koja se i dan danas koristi.

VAKCINACIJA

Tehnika vakcinacije nije izumljena od strane Džennera i Pastera nego je osmišljena u muslimanskom svijetu. Žena engleskog ambasadora u Istambulu je 1724. iz Turske u Evropu donijela vakcinu. Djeca u Turskoj su vakcinisana kravljim ospicama radi borbe sa smrtonosnim malim ospicama najmanje 50 godina prije nego što je Zapad otkrio vakcinisanje.

BROJČANI SISTEM

Brojčani sisitem koji se koristi diljem svijeta je najvjerovatnije ima porijeklo iz Indije ali stil brojeva je arapski i prvi puta se pojavlje u štampanom radu muslimanskih matematičara Al-Havarizmija i Al-Kindija oko 825.

Algebra je dobila ime po knjizi Al-Havarizmija, Al-Džebr wa-al-Mukabillah, od koje se dosta sadržaja još koristi. Rad muslimanskih matematičara je došao u Evropu oko 300 godina poslije, preko talijanskog matematičara Fibonačija.

Algoritmi i veliki dio teorije trigonometrije su došli iz muslimanskog svijeta. I Al-Kindijevo otkriće frenkventnih analiza je učinilo sve kodove drevnog svijeta riješivim i kreirao je osnovu moderne kriptologije.

OTKRIĆE DA JE ZEMLJA LOPTASTOG OBLIKA

Do 9. vijeka, mnogi muslimanski učenjaci su bez sumnje tvrdili da je Zemlja u obliku sfere. Astronom Ibn Hazm je kao dokaz naveo “da je Sunce uvijek vertikalno u odnosu na određenu tačku na Zemlji.” To je bilo 500 godine prije što je to shvatio Galileo.

Kalkulacija muslimanskih astronoma je bila tako tačna da su u 9. vijeku izračunali da je obim Zemlje 40. 253 kilometra pogriješivši samo za 200 kilometara (manje). Al-Idrisi je napravio globus koji prikazuje svijet i odnio ga na dvor kralja Rodžera od Sicilije 1139. godine.

OTKRIĆE BARUTA ZA VOJNE SVRHE

Iako su Kinezi izumili salitra barut, i koristili ga za svoje vatromete, Arapi su bili ti koji su uspjeli da ga za vojne svrh pročiste koristeći kalijev nitrat. Muslimanski zapaljivi uređaji su prestravili krstaše.

Do 15. vijeka oni su izumili raketu koju su nazvali “samokretajuće i sagorijevajuće jaje” i torpedo – samohodnu krškoliku bombu sa kopljem ispred koje bi se samo zabolo u neprijateljski brod i onda eskplodiralo.

VRTOVI KAO MJESTA UŽIVANJA

Sredjovjekovna Evropa je imala povrtnjake i bašte, ali su Arapi ti koji su razvili ideju vrta kao mjesta ljepote i meditacije. Prvi kraljevski vrtovi užitaka u Evropi su otvoreni u 11. vijeku u muslimanskoj Španiji.

Islamski Forum
Back to top button